WAAROM NEDERLAND EEN PERFECTE KWEEKVIJVER VOOR BIM IS

BIM in Europa

Er zijn echter grote verschillen in BIM-gebruik tussen landen in Europa te zien, en we hebben eerder betoogd dat de invloed van de overheid deze verschillen deels verklaart. In landen waar de overheidswetgeving BIM verplicht stelt voor openbare bouwprojecten is het gebruik van BIM gestegen, terwijl in landen waar dit niet het geval was, een dergelijke stijging niet te zien was. In die zin is BIM voor bedrijven die betrokken zijn bij grote openbare bouwprojecten een vergunning geworden om in bepaalde landen te opereren, maar het spreekt voor zich dat deze top-down invloed niet de enige verklaring is voor de verschillen in BIM-gebruik.

Al jaren houden we het BIM-gebruik onder architecten in de gaten. Als de traditioneel omni-presenterende beïnvloeders in het bouwproces, en als de voor de hand liggende frontlinie van gebruikers van digitalisering in de bouw, zijn architecten uitstekende indicatoren voor de ontwikkelingen in het BIM-gebruik. Gezien het huidige niveau van BIM-penetratie wordt het echter steeds interessanter en waardevoller om te zien hoe andere partijen deze ontwikkelingen ervaren, met name grote spelers in het bouwproces zoals aannemers.

Omdat de gegevens over de ervaringen van aannemers met digitalisering, en met name hun gebruik van BIM, vrij beperkt waren, hebben we ons in de H1 2019 Aannemersmonitorgericht op digitaal bouwen om te zien hoe het gebruik van BIM door aannemers zich verhoudt tot het gebruik van BIM door architecten en welke verklaringen er, naast de top-down verklaring voor het gebruik van BIM, te vinden zijn voor verschillen tussen Europese landen.

Zoals uit de afbeelding blijkt, gebruikt slechts 12% van de contractanten op Europees niveau BIM, en een grote meerderheid van 62% van de contractanten is zelfs niet eens op de hoogte van BIM. Deze gemiddelden worden door sommige landen sterk beïnvloed, omdat er grote verschillen tussen de landen zijn. In Italië bijvoorbeeld is het BIM-bewustzijn nog lager en is het gebruik van BIM bijna onbestaande. Ook in Duitsland en Polen zijn de kennis en het gebruik van BIM relatief laag in vergelijking met het Europese gemiddelde.

In België, Spanje en Frankrijk is het BIM-gebruik onder contractanten ook nog steeds vrij laag, maar de bekendheid met BIM is al iets groter. Dit is in lijn met de resultaten van onze Architectuurbarometer, waarin we een snelle groei van het BIM-bewustzijn zien bij architecten in landen waar overheden BIM verplicht hebben gesteld voor openbare bouwprojecten. België, Spanje en Frankrijk zijn voorbeelden van dergelijke landen waar BIM een vergunning is geworden om in openbare bouwprojecten te opereren.

Verschil tussen bedrijfsgrootte

Er zijn ook verschillen tussen bedrijven van verschillende grootte. In België, Spanje en Frankrijk is het gebruik van BIM bij middelgrote aannemersbedrijven bijna nihil, terwijl tussen 11 en 16 procent van de grotere aannemers al BIM gebruikt. Hetzelfde verschil is te zien in het Verenigd Koninkrijk, het land met het op een na hoogste BIM-gebruik en -bewustzijn in Europa. Daar werkt ongeveer een op de vier van de grotere aannemersbedrijven al met BIM, terwijl slechts een op de twintig middelgrote bedrijven aangeeft dat ze dit doen. Ook is het percentage van de aannemersbedrijven die op de hoogte zijn van BIM twee keer zo hoog voor de grotere bedrijven in het Verenigd Koninkrijk. Ook deze verschillen kunnen worden verklaard door de wetgeving van de overheid. Openbare bouwprojecten zijn meestal grootschalige projecten waarbij de grotere aannemersbedrijven betrokken zijn. Als een overheid het gebruik van BIM voor openbare bouwprojecten eist, ligt het voor de hand dat zowel het gebruik als de bekendheid van BIM bij de grotere aannemers hoger is.

Nederland

En dan is er nog Nederland, het land met het hoogste gebruik en bewustzijn van BIM bij aannemers in Europa. Maar liefst 42% van de aannemers geeft aan BIM te gebruiken. Het gebruik onder zowel middelgrote als grotere bedrijven is twee tot drie keer zo hoog als in het Verenigd Koninkrijk. Bijna alle grotere en ruim de helft van de middelgrote aannemersbedrijven in Nederland is op de hoogte van BIM.

Deze hoge cijfers bieden de gelegenheid om andere redenen te onderzoeken waarom het gebruik van BIM zo hoog is. De overheidswetgeving speelt in Nederland een rol die vergelijkbaar is met de eerder besproken landen, maar er zijn ook andere correlaties te vinden. Zo is het niveau van digitalisering in Nederland over het algemeen vrij hoog. Ook blijkt uit de resultaten van onze Architectuurbarometer dat een relatief hoog percentage van de Nederlandse architecten gebruik maakt van BIM. Het spreekt voor zich dat hoe meer architecten BIM gebruiken, hoe meer aannemers met BIM worden geconfronteerd, wat de bewustwording en uiteindelijk het gebruik van BIM vergroot.

Andere factoren lijken echter ook een rol te spelen. Het tekort aan arbeidskrachten in de bouwsector is in Nederland vrij hoog, wat leidt tot hogere arbeidskosten en daarmee hogere projectkosten. Hierdoor neemt de vraag toe om de arbeidskosten te verlagen door efficiënter te bouwen. Een manier om de arbeidsbehoefte op de bouwplaats te verminderen is het gebruik van geprefabriceerde elementen. Het gebruik van Prefab is inderdaad vrij hoog in Nederland, niet alleen bij overheidsprojecten of grote niet-residentiële projecten, maar ook bij woningbouwprojecten, vooral wanneer er veel van dergelijke woningen worden gebouwd. Om prefab elementen efficiënt toe te passen is BIM ongelooflijk nuttig, bijna een must. Factoren als de wetgeving van de overheid en de hoge mate van digitalisering, maar ook prangende arbeidstekorten en meer gebruik van prefab maken Nederland een perfecte voedingsbodem voor Building Information Modelling.

BIM in de toekomst

Omdat het tekort aan arbeidskrachten in veel Europese landen toeneemt en het gebruik van prefab ook toeneemt, zal het BIM-bewustzijn en -gebruik in de toekomst blijven groeien, vooral in landen waar de overheidswetgeving het BIM een eerste impuls heeft gegeven. De reden waarom we deze ontwikkelingen op de voet volgen is dat het toegenomen gebruik van BIM bij andere partijen dan architecten, zoals aannemers, van invloed is op de rol en invloed van deze partijen in het gehele bouwproces. Zo laat BIM aannemers invloed uitoefenen in een eerder stadium van het bouwproces, in de ontwerpfase waarin de architecten traditioneel de belangrijkste besluitvormers waren. Voor merken en fabrikanten die zich eerder op architecten richtten vanwege hun invloed in die fase, kunnen aannemers een lucratieve nieuwe doelgroep zijn in landen waar BIM meer wordt gebruikt. Om dit effectief te doen, zijn gegevens over het BIM-gebruik en de ontwikkelingen daarvan van onschatbare waarde.