HOE BIM DE ROLLEN IN HET BOUWPROCES VERANDERT

Hoewel architecten verwachten een centrale rol in het bouwproces te houden en zichzelf nog steeds als de belangrijkste beïnvloeders van alle stappen in het proces zien, tonen resultaten uit de Europese Architectuurbarometer Q1 2019 dat zij ook een groeiende invloed van andere betrokken partijen zien. Vanwege trends zoals de toenemende complexiteit van gebouwen en de toenemende complexiteit van het bouwproces, bijvoorbeeld vanwege de focus op duurzaam bouwen, is meer specialisme nodig in bepaalde stappen tussen concept en oplevering. Omdat architecten niet op elk gebied specialist kunnen zijn, wordt meer werk uitbesteed aan consultancybedrijven, zoals ingenieursbureaus om bepaalde technische specificaties te berekenen, of consultants die gespecialiseerd zijn in wet- en regelgeving. Als gevolg hiervan krijgen deze gespecialiseerde partijen invloed in specifieke delen van het bouwproces.

Digitalisering in het bouwproces

Er is echter een andere trend te zien die naar verwachting de komende jaren een grote impact zal hebben op de verdeling van rollen, verantwoordelijkheden en invloed van partijen die betrokken zijn bij het totale bouwproces. Die trend is digitalisering in het bouwproces, of meer specifiek het gebruik van BIM.

We volgen het BIM-gebruik sinds 2013 en BIM was het centrale thema van de European Architectural Barometer van Q4 2017. Architecten merkten op dat BIM hen in staat stelt nauwer samen te werken met belanghebbenden in hun projecten en hen de mogelijkheid biedt gemakkelijk informatie uit te wisselen. Dit alles leidt tot een soepeler en sneller proces, minder fouten in het ontwerp en zorgt ervoor dat de architecten de controle hebben over hun projecten. We hebben ook gezien dat de ontwikkeling van het BIM-gebruik en het aandeel van projecten waarin BIM een rol speelt, per land kan verschillen.

Toonaangevende rol architect

Uit ons huidige onderzoek blijkt dat de partijen die betrokken zijn bij het gebruik van BIM per land verschillen. Zoals uit het beeld blijkt, varieert het aandeel van BIM-gerelateerde projecten waarbij een hoofdaannemer actief betrokken is bij het gebruik van het BIM-model bijvoorbeeld tussen slechts 11% in Duitsland en maar liefst 43% en 45% in respectievelijk België en Nederland. In de meeste BIM-gerelateerde projecten in alle Europese landen is de architect nog steeds de belangrijkste partij bij het actualiseren en controleren van de nauwkeurigheid van de gebruikte BIM-modellen. Wanneer we echter inzoomen op Nederland en België, blijkt er een verschuiving in de rollen plaats te vinden.

Effect van BIM

Naast de mogelijkheid voor architecten om gemakkelijker informatie uit te wisselen met belanghebbenden en om het overzicht en de controle over projecten te behouden, stelt BIM ook andere betrokken partijen in staat om informatie op te vragen en toe te voegen. Deze mogelijkheid tot gegevensuitwisseling is het essentiële voordeel van BIM. Maar dat betekent ook dat BIM andere partijen dan de architect in staat stelt om invloed uit te oefenen op het totale project. Een hoofdaannemer die actief betrokken is bij het gebruik van het BIM-model kan bijvoorbeeld invloed uitoefenen op de eerdere fasen, zoals de ontwerpfase, van het project.

Veranderende rollen

Dit wordt duidelijk als we kijken naar BIM-gerelateerde projecten in Nederland en België waarbij een hoofdaannemer betrokken is bij het gebruik van het BIM-model. In ongeveer de helft van deze projecten is de architect nog steeds de belangrijkste partij als het gaat om actualisering en verantwoordelijkheid voor de juistheid van het gebruikte BIM-model. In één op de vijf projecten in Nederland en één op de zes in België wordt die leidende rol echter door een hoofdaannemer op zich genomen. In één op de vijf projecten in beide landen worden deze verantwoordelijkheden bovendien gedeeld door alle betrokken partijen.

Conclusie